Czym są wełnowcowate i tarcznikowate?
Pseudococcidae (wełnowcowate), Coccidae (misecznikowate) i Diaspididae (tarcznikowate) to trzy ważne rodziny owadów należące do nadrodziny Coccoidea (czerwce) należącej do rzędu pluskwiaków (Hemiptera). Na pierwszy rzut oka trudno rozpoznać w nich owady. Ich samice są nieuskrzydlone i nieruchome, pokryte twardą łuską (tarcznikowate i misecznikowate) lub woskowatymi włóknami (wełnowcowate). Żywią się, wysysając soki roślinne, często żerując tylko na wybranych gatunkach roślin. Poza zniszczeniami wywołanymi żerowaniem, oba rodzaje szkodników wytwarzają również spadź (na której rozwijają się pleśnie), co prowadzi do znacznych szkód w uprawach roślin ozdobnych i owocowych, a także utraty ich wartości. Tarcznikowate nie wytwarzają spadzi. Ich naturalna skrytość oraz ochronne barwy tych owadów sprawiają, że są doskonale chronione przed naturalnymi drapieżnikami oraz syntetycznymi środkami ochrony roślin.
Zniszczenia spowodowane przez wełnowcowate i tarcznikowate
Chociaż większość gatunków wełnowcowatych żeruje na nadziemnych częściach rośliny, niektóre gatunki wysysają pokarm z korzeni, podczas gdy inne tworzą galasy. Kilka gatunków może również przenosić szkodliwe wirusy. Wełnowcowate wyrządzają szkody na plonie na różne sposoby:
- nimfy i samice wysysają sok z rośliny, hamują wzrost i powodują deformację lub żółknięcie liści, po którym czasami następuje defoliacja. Ogólnym efektem jest ograniczenie fotosyntezy, a tym samym zmniejszenie plonu. Kwiaty i owoce zaatakowanych roślin często opadają.
- Sok roślinny jest bogaty w cukry, jednak charakteryzuje się niską zawartością białka. Aby pozyskać wystarczającą ilość białka, wełnowcowate muszą spożywać duże ilości soku, pozbywając się nadmiaru cukrów w postaci spadzi. Dodatkowo biała woskowa wydzielina wełnowcowatych zmniejsza wartość ozdobną zaatakowanych roślin, a co więcej, na pozostawianej przez te szkodniki spadzi często rośnie ciemna pleśń (Cladosporium spp.). Owoce i kwiaty są również zanieczyszczone, co czyni je niezdatnymi do sprzedaży, a obniżony poziom fotosyntezy w liściach również zmniejsza produkcję kwiatów i owoców.
- W przypadku roślin ozdobnych sama obecność wełnowcowatych wystarcza, aby produkt był niezdatny do sprzedaży. W rezultacie bardzo mała populacja może spowodować znaczne szkody ekonomiczne.
Misecznikowate żerują głównie na liściach i gałązkach, powodując odbarwienie liści, zahamowanie wzrostu, a w skrajnych przypadkach nawet defoliację. Głównym powodem zniszczeń jest jednak ogromna ilość spadzi, która staje się pożywką dla pleśni, a także wabi mrówki. Zwykle to właśnie pleśń na spadzi jest pierwszą oznaką obecności tego typu szkodników. Wśród roślin ozdobnych szczególnie wrażliwe na misecznikowate są paprocie, podobnie jak oleandry i storczyki.
Tarcznikowate nie wytwarzają spadzi, w przeciwieństwie do wełnowcowatych i misecznikowatych. Żerują, wysysając zawartość komórek nabłonkowych, do których wstrzykują substancje toksyczne powodujące pojawianie się żółtych, czerwonych lub brązowych plam na liściach i owocach. Z czasem może to prowadzić do obumarcia liści.
Zniszczenia spowodowane przez wełnowcowate i tarcznikowate
