Informacje ogólne
Mączniak prawdziwy to choroba grzybowa wywoływana przez wiele różnych gatunków grzybów, takich jak Erysiphe, Podosphaera, Oïdium, Leveillula.
Cykl życia i wygląd mączniaka prawdziwego
Grzyby, które powodują mączniaka prawdziwego (Erysiphe, Podosphaera, Oïdium, Leveillula) są grzybami biotroficznymi, co oznacza, że żywią się żywymi komórkami roślinnymi i z trudem przeżywają przy braku żywych roślin. Mogą one przetrwać jako askospory lub perytecja, struktury zawierające askospory. Nie wykryto jeszcze askospor wszystkich grzybów powodujących mączniaka prawdziwego; szczególnie w uprawach szklarniowych nie odgrywają one roli w rozwoju epidemii.
Zarodniki grzyba kiełkują na powierzchni liści, a następnie formy kiełkujące rosną i rozgałęziają się. Wytwarzane są małe struktury, haustoria, z których grzyb przenika do komórki roślinnej i pobiera składniki odżywcze z warstwy naskórka komórek roślinnych. Większość grzybów pozostaje na zewnętrznej powierzchni rośliny. Na grzybni na powierzchni rośliny powstają nowe konidiofory, struktury zawierające nowe zarodniki, konidia. Te konidiofory mają postać puszystego wzrostu grzybów, który jest typowy dla mączniaka prawdziwego. W przypadku papryki infekcja (przez grzyby Leveillula taurica) następuje poprzez aparaty szparkowe, a grzyb rośnie wewnątrz liścia. Później konidiofory w tym przypadku również wystają przez aparaty szparkowe.
Konidia stanowią główny mechanizm roznoszenia patogenów. Są roznoszone przez wiatr, podobnie jak askospory. Grzyby mączniaka prawdziwego nie są bardzo odporne na wodę, więc deszcz często ogranicza epidemie, a rozsiewanie zarodników przez deszcz jest znikome.
Zarodniki mączniaka prawdziwego, zarówno askospory, jak i konidia, nie potrzebują składników odżywczych ani wody do kiełkowania. Zwykle tempo rozwoju epidemii jest najszybsze w temperaturze 18–25°C. Wysoka wilgotność względna sprzyja kiełkowaniu zarodników, ale hamuje produkcję przetrwalników, więc wpływ wilgotności względnej jest znikomy. Wiatr i przeciąg w szklarniach sprzyjają rozwojowi choroby. W szklarniach roznoszenie zarodników na niewielkie odległości (w ograniczonym czasie) odbywa się głównie za pośrednictwem odzieży pracowników.
Objawy uszkodzeń
Objawy mączniaka prawdziwego są podobne we wszystkich kombinacjach roślina-patogen. Oznaką choroby są białe, puszyste kolonie, tworzące się głównie na górnej powierzchni liścia. W poważnych epidemiach zbóż może również dojść do zakażenia kłosów.
W przypadku papryki puszyste kolonie występują głównie na spodniej stronie liścia, ponieważ grzyb infekuje roślinę, przedostając się przez aparaty szparkowe, których największe skupienie można znaleźć na spodniej stronie liścia. Na górnej powierzchni widoczne są żółte plamy. W przypadku poważnej epidemii puszyste kolonie pojawiają się również na górnej stronie liści. Wiele odmian papryki słodkiej reaguje na zarażenie mączniakiem prawdziwym poprzez opadanie liści, które nie zostały jeszcze zakażone. Tempo tego zjawiska zależy od odmiany.
W uprawach jabłoni, gruszy, róż i innych roślin z gatunku Rosaceae grzyby powodujące mączniaka prawdziwego są niezwykle wrażliwe na wodę i „chowają” się na spodniej stronie liści. Dlatego w tych uprawach kolonie najczęściej występują w tym miejscu.
W większości upraw, białe kolonie później stają się brązowe lub szare. Silnie zainfekowane liście mogą zmienić kolor na żółty, zwijać się lub opadać.
Objawy uszkodzeń
Zapobieganie mączniakowi prawdziwemu
- Używaj odpornych odmian, jeżeli są dostępne
- Dodatkowe nawożenie krzemem lub wapniem wzmacnia ściany komórkowe i utrudnia przedostawanie się grzybów do liści
- Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia mączniaka prawdziwego w szklarniach, zaleca się wentylację poprzez otwieranie okien tylko po stronie zawietrznej na początkowym etapie. Należy pamiętać, że nie ma to znaczenia w przypadku innych chorób, których rozwój można zahamować poprzez zmniejszenie wilgotności względnej
- W przypadku drzew owocowych przycinanie powinno odbywać się na początku sezonu
- Unikaj nadmiernego nawożenia azotem, ponieważ sprzyja to rozwojowi chorób
Zapobiegaj chorobom roślin poprzez zapewnienie optymalnych warunków uprawy.