En-Strip
Informacje ogólne
Mączlik ostroskrzydły (Bemisia tabaci) należy do rodziny Aleyrodidae i podrodziny Aleyrodinae. Ten owad został po raz pierwszy zidentyfikowany na tytoniu w Grecji w 1889 roku, stąd jego łacińska nazwa tabaci (tytoniowy). Obecnie występuje w większości tropikalnych i subtropikalnych krajów świata. Jego pierwotne środowisko było prawdopodobnie terenem tropikalnym lub subtropikalnym — przypuszcza się, że był to Pakistan.
Mączlik ostroskrzydły (Bemisia tabaci) ma bardzo dużą liczbę żywicieli i atakuje wiele różnych roślin uprawnych na całym świecie. Powoduje uszkodzenia szczególnie w obszarach (sub)tropikalnych. Mączlik ostroskrzydły (Bemisia tabaci) jest postrzegany jako poważne zagrożenie ze względu na jego wysoki poziom odporności na wiele środków owadobójczych i jego skłonność do przenoszenia wirusów.
Cykl rozwojowy i wygląd mączlika ostroskrzydłego
Mączlik ostroskrzydły (Bemisia tabaci) przechodzi przez sześć stadiów rozwojowych: jajo, pierwsze, drugie, trzecie i czwarte stadium larwalne (często określane jako „poczwarka”, chociaż ściśle mówiąc, nie jest to w tym przypadku określenie poprawne) i osobnik dorosły. Larwy znajdują się pod spodem młodych liści i mają owalny kształt. Larwy w pierwszym stadium rozwojowym (gąsienice) są ruchome, podczas gdy pozostałe stadia larw pozostają spłaszczone na liściu. Czwarte stadium larwalne rozwija się w żółtą, prawie kolistą poczwarkę, w której już widać wyraźnie czerwone oczy i białe skrzydła osobnika dorosłego. Poczwarki te znajdują się na najstarszych liściach.
Dorosły osobnik wyłania się z poczwarki przez szczelinę w kształcie litery T. Dorosłe osobniki mączlika ostroskrzydłego są często rozproszone na całej roślinie, gdzie składają jaja. Dlatego na jednym liściu można znaleźć jednocześnie wszystkie stadia rozwojowe. Po wstrząśnięciu zarażonymi roślinami, osobniki dorosłe najpierw zaczną latać, a następnie powrócą na spodnią część liści. Dorosły osobnik mączlika ostroskrzydłego (Bemisia tabaci) ma dobrze rozwinięty nakłuwająco-ssący aparat gębowy i zaczyna żywić się sokiem roślinnym wkrótce po przekształceniu się z poprzedniego stadium. Owad jest pokryty białą woskową substancją.
Dorosły osobnik mączlika ostroskrzydłego (Bemisia tabaci) jest bardzo podobny do mączlika szklarniowego (Trialeurodes vaporariorum), ale jest nieco mniejszy i bardziej żółty. Cechą odróżniającą jest to, że skrzydła mączlika ostroskrzydłego (Bemisia tabaci) są ułożone pionowo i równolegle wzdłuż ciała.
Objawy uszkodzeń
Larwy mączlika potrzebują dużo białka do wzrostu, a więc spożywają znaczne ilości soku roślinnego. Zawiera on dużą stężenie cukru, którego nadmiar jest wydalany przez larwy w postaci spadzi, przy czym większe larwy wytwarzają duże ilości. Uszkodzenia, jakie mączlik wyrządza w uprawach, powstają na skutek wysysania soku z liści rośliny i wydzielenia spadzi. Może to mieć następujące konsekwencje:
- Jeśli populacja jest bardzo duża, żerowanie na soku roślinnym może mieć wpływ na fizjologię rośliny, w wyniku czego jej wzrost zostanie opóźniony. W pełnym słońcu liście mogą więdnąć i opadać. Takie uszkodzenie liści może z kolei wpływać na rozwój owoców i prowadzić do zmniejszenia plonu.
- Spadź odkładająca się na owocach sprawia, że stają się one lepkie. Do owocu przylegają zabrudzenia, co sprzyja rozwojowi czarnej pleśni (Cladosporium spp.), na skutek czego owoce nie nadają się do sprzedaży. W poważnych przypadkach owoc gnije. Pleśń rozwija się także na liściach, ograniczając fotosyntezę i transpirację.
- Wiadomo, że Bemisia tabaci przenosi wirusy, w tym wirus TYLCV atakujący uprawy pomidorów.
- Spożywanie soku roślinnego i wydzielanie spadzi przez mączliki zmniejsza walory estetyczne plonów. Jest to szczególnie ważne w przypadku roślin ozdobnych.
- Larwy wstrzykują do rośliny enzymy, które zmieniają jej normalne procesy fizjologiczne. W niektórych roślinach żywicielskich może to spowodować uszkodzenia, w tym nieregularne dojrzewanie pomidorów i słodkiej papryki, żółknięcie łodyg kwiatowych u gerber i poważne żółknięcie liści fasoli francuskiej. Inne objawy obejmują pojawienie się plam chlorotycznych, żółknięcie, opadanie owoców i liści oraz zniekształcenia owoców.
