Wraz ze wzrostem zużycia środków chemicznych wśród producentów ogórków, ilość skutecznych do stosowania substancji aktywnych do walki z chorobami i szkodnikami w ogórkach sukcesywnie maleje. Pewien wpływ na to ma również sukcesywne ograniczanie kolejnych substancji aktywnych dopuszczonych do stosowania. W zeszłych latach stałą praktyką wśród ogrodników było używanie tylko jednego środka, który spowodował odporność szkodników na niego. To co przemawia zdecydowanie za biologicznymi metodami ochrony roślin to zapobieganie powstawaniu ras odpornych na środki ochrony roślin oraz bezpieczeństwo dla osoby aplikującej i konsumentów. Od kilku już lat produkty biologiczne wiodą prym i stały się niezbędnym, bardzo efektywnych elementem przy produkcji ogórków. Niemniej, stosowanie produktów zawierających żywe organizmy do ochrony roślin często wymaga od producentów większego zaangażowania, wiedzy i organizacji. To co podkreślają ogrodnicy to świetne efekty poniesionego wkładu pracy.
Monitoring
Od czego należy zacząć ochronę roślin? Kluczowa jest czystość w obszarze produkcyjnym w momencie zakończenia sezonu. Dobrze przeprowadzona dezynfekcja obiektu zapewni rozpoczęcie kolejnego cyklu z możliwie najmniejszą ilością szkodników. Nie należy zapominać jednak o prewencji i monitoringu już na etapie produkcji rozsady. W tym celu powinno się rozwiesić żółte oraz niebieskie tablice lepowe Horiver w celu efektywnej kontroli uprawy. Po posadzeniu roślin na miejsce stałe, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na lokalizacje, gdzie natężenie szkodników było największe. Wraz z rozwojem roślin zalecane są regularne cotygodniowe kontrole na całej powierzchni uprawy i odpowiednie reagowanie na otrzymane wyniki.
Szkodniki najczęściej występujące w produkcji ogórka szklarniowego
Niezależnie od zastosowanej metody uprawy (opuszczanej czy na parasol) najwięcej szkód w uprawie ogórków wyrządzają przędziorki, mączliki i wciornastki. Przędziorek chmielowiec żeruje głównie na spodniej części liści, wysysając sok komórkowy ze skórki. Powoduje to początkowo pojedyncze przebarwienia, a w późniejszym czasie może doprowadzić do całkowitego zaschnięcia liści. Zdarza się, że pierwsze osobniki tego szkodnika pojawiają się już na etapie produkcji rozsady, a późniejszy rozwój zależny jest od temperatury i wilgotności. Im niższa wilgotność i większe nasłonecznienie, tym szybszy rozwój szkodnika. W przypadku bardzo dużej presji szkodnika, kiedy populacja jest już bardzo duża, na roślinie pojawiają się charakterystyczne drobne przędze. Stanowią one utrudnienie przy stosowaniu środków chemicznych, ale na szczęście nie stanowią przeszkody dla pożytecznych roztoczy.
Jakie działania podjąć, aby nie doprowadzić do opanowania uprawy przez przędziorki?
W przypadku produkcji ogórka wskazane jest działanie prewencyjne. Już w 2 tygodniu po posadzeniu roślin na miejsce stałe można zawiesić saszetki Spical Plus lub Spical Ulti-Mite z dobroczynkiem kalifornijskim. Produkt ten zawiera mikrohodowlę pożytecznych roztoczy (jaja, larwy, dorosłe osobniki oraz roztocza pokarmowe zmieszane z otrębami), które przez 4-6 tygodni rozmanażając się regularnie wychodzą na rośliny. W ogniskach występowania szkodnika należy zastosować produkt SPIDEX zawierający niezwykle żarłocznego dobroczynka szklarniowego w celu szybkiej likwidacji zagrożenia.
W walce z mączlikiem w celu monitoringu warto zastosować żółte tablice lepowe Horiver lub służące do masowego odłowu taśmy lepowe Rollertrap. Pozwalają one na monitorowanie produkcji i masowe odławianie dorosłych osobników oraz łatwe zlokalizowanie miejsc ich występowania pozwalając na szybką eliminację problemu. W zwalczeniu larw mączlika pomoże również błonkówka - dobrotnica szklarniowa, która występuje pod nazwą En-strip. Dostarczana jest ona w formie spasożytowanych pupariów mączlika, z których uwalniają się dorosłe osobniki E. formosa. W zwalczaniu najmłodszych stadiów rozwojowych tego szkodnika pomogą nam również roztocza A. Swirski z saszetek Swirski Plus lub Swirski Ulti-Mite, które oprócz larw i jaj białej muszki żywią się także 1 i 2 stadium larwalnym oraz jajami wciornastka.
Zastosowanie biologicznych rozwiązań w przypadku wciornastka jest szczególnie istotne, ponieważ cechuje go bardzo szybkie uodparnianie się go na stosowane środki chemiczne. Szkodnik ten wysysa soki roślinne z liści, co skutkuje utratą chlorofilu i zmianą barwy na charakterystyczny srebrzysty kolor. Przy dużym nasileniu powoduje zniszczenie plantacji. Na szczęście istnieje rozwiązanie - naturalny wróg A. Swirski, którego zastosowanie jest w stanie zminimalizować problem.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby biologia przyniosła zamierzony efekt?
Przede wszystkim przeprowadzać staranną dezynfekcję po zakończonym cyklu uprawy oraz regularną lustrację w trakcie jego trwania. Warto zatem zainwestować trochę czasu i przeszkolić odpowiednio pracowników, aby móc szybko reagować na pojawiające się problemy.
Istotne jest również utrzymywanie rozwiniętej populacji dobroczynnych roztoczy. O ile to możliwe, należy usuwać jak najmniej liści, aby wraz z nimi nie pozbywać się pożytecznych organizmów. Ważne jest również ograniczenie nieselektywnych środków ochrony roślin oraz zachowanie odpowiedniego klimatu sprzyjającego rozwojowi roślin i naturalnych wrogów.
Spełnienie tych warunków z pewnością przyniesie zamierzone efekty. Mniej szkodników w uprawie znajduje swoje odzwierciedlenie w zwiększeniu plonów, a ogórki bez pozostałości chemicznych zapewniają producentom więcej kanałów sprzedaży.
Należy pamiętać, że stosowanie biologicznych metod ochrony roślin nie spowoduje całkowitego zwalczenia szkodników lecz utrzyma je na niskim poziomie, który nie będzie zagrażał produkcji.