Jak wysokie temperatury wpływają na poziom zapylenia przez trzmiele?

W poniższym artykule opisano wpływ warunków klimatycznych (takich jak: temperatura, natężenie promieniowania słonecznego i wilgotność) na rośliny, poziom zapylenia i kondycję trzmieli. Prawidłowe zapylenie kwiatu jest najważniejszym procesem, przy zawiązywaniu kwiatu pomidora. Bez tego, nigdy nie uzyskamy owoców wysokiej jakości, bez względu na to jak dobry klimat zostanie utworzony. Zapylanie zasługuję więc na najwyższą uwagę, ze strony producentów. Na jego odpowiedni poziom ma wpływ: obecność owadów zapylających, kondycja roślin oraz warunki środowiskowe. Bardzo ważne jest, aby nie lekceważyć bezpośredniego i długoterminowego wpływu wysokich temperatur na kwiaty, jak i owady zapylające.

Bez odpowiedniego zapylenia, inwestycja w szklarnię, ogrzewanie, nawożenie i własną pracę jest praktycznie zmarnowana. Wymagany zakres temperatur jest dokładnie określony. Producentom zależy, aby w szklarni temperatura nie była wyższa niż 30 ℃ oraz aby w uprawie nie było chłodniej niż 16 ℃, ponieważ wtedy jakość pyłku znacznie spada.

W temperaturze powyżej 30 ℃ spada jakość zapylenia, kiedy przekroczy 32 ℃ wpływ jest widoczny w jakości i ilości plonu. Należy podkreślić, że ważna jest długość ekspozycji roślin na ekstremalne warunki. Kilka godzin powyżej 30 ℃ ma znikomy wpływ na pracę trzmieli, jednak już cały dzień w wysokich temperaturach ma znaczny wpływ na jakość zapylenia. Kiedy termometr przez godzinę wskazuje 40 ℃, efekty są natychmiastowe. Również trzmiele pracują mniej efektywnie i przy wzroście temperatury powyżej 28stopni owady skupiają się na chłodzeniu czerwiu i jaj oraz wentylowaniu ula, na poczet zbierania pyłku i nektaru.

Jakość pyłku mogą również obniżyć czynniki inne niż wysokie temperatury. Wytwarzanie pyłku wymaga sporej energii od rośliny i jest to jeden z pierwszych procesów, który zanika, jeśli roślina nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości asymilatów. W akcie samoobrony roślina usuwa zawiązek, aby zmniejszyć obciążenie krzaka owocami i kieruje asymilaty na wzrost wegetatywny. Jest to zjawisko niepożądane, ponieważ powoduje wahania plonów, co skutkuje niższą produkcją

Istnieją różne poziomy niekorzystnych temperatur, zależnie od zastosowanej odmiany i typu rośliny. W przypadku pomidorów malinowych lub gałązkowych, niekorzystne oddziaływanie można zauważyć już powyżej 21 ℃, a w przypadku koktajlowych od 23℃. Poszczególne odmiany mogą akceptować różne średnie dobowe temperatury, powyżej których zapylanie jest zagrożone. Gdy poziom ten zostanie przekroczony, należy zastosować wszelkie dostępne sposoby aby obniżyć temperaturę w szklarni.

Gdy temperatura w szklarni wynosi 30°C, a wilgotność jest na poziomie 80%, zapylenie na dobrym poziomie nadal jest możliwe. Sytuacja się pogarsza kiedy wskaźnik wilgotności wskazuje poniżej 60%. Bardzo istotne jest także natężenie promieniowania słonecznego. Przy wysokiej temperaturze i wilgotności, a promieniowaniu nie wyższym niż 400 W, kwiaty zostaną zapylone. Zależność pomiędzy tymi trzema wskaźnikami jest bardzo wysoka. Istotny jest również fakt, że temperatura kwiatów pomidorów jest wyższa, niż temperatura liści, co wynika z braku możliwości transpiracji.

Jak wilgotność wpływa na poziom zapylenia? Przy niskich wartościach, poniżej 50 %, pyłek staje się zbyt suchy ale również zbyt wysoka wilgotność nie jest pożądana, ponieważ wtedy pyłek przykleja się do pręcika i nie może opaść. Optymalny poziom wilgotności w szklarni to 60-75 %. Przy wysokiej temperaturze i niskiej wilgotności często pojawia się problem nie zawiązywania pierwszego grona. Spowodowane jest to tym, że roślina całą energię przeznacza na poradzenie sobie z niekorzystnymi warunkami. Krzaki wyglądają dobrze, jednak warunki panujące w szklarni dają roślinie impuls do nadmiernej transpiracji. Roślina przechodzi w tryb samoobrony poprzez pomijanie owoców i skupia asymilaty na budowaniu dużych liści. Niska wilgotność, zmniejsza także aktywność trzmieli.

Utrzymanie prawidłowych warunków w szklarni, które jest zależne od wielu czynników.

Co zrobić, aby obniżyć temperaturę? Dostępne są specjalistyczne zasłony zacieniające. Można również wykorzystać farby wybielające, które zredukują natężenie promieniowania słonecznego. Warto też ułatwić pracę trzmielom, ustawiając ul w odpowiednim miejscu – w cieniu liści, przy wejściu (w przypadku tuneli). W momencie wystąpienia ekstremalnie wysokich temperatur, warto pomyśleć o wybraniu uli z większą silniejszą kolonią (np. Natupol Excel) wtedy część trzmieli chłodzi kolonie, a pozostałe pracują zapylając kwiaty.