Trzmiele nadają się doskonale do zapylania pomidorów. Opracowana przez firmę Koppert lista kontrolna zapylania pokazuje, w jaki sposób osiągnąć optymalne wyniki zapylania.
Podczas zapylania trzmiel wgryza się w kwiat, a następnie wprawia go w wibracje. Jest to tzw. zapylanie wibracyjne. Ślady szczęk trzmiela na kwiecie (ślady po ugryzieniu) brązowieją w czasie od 1 do 4 godzin, umożliwiając kontrolowanie skuteczności pracy trzmieli. Już pojedyncza wizyta wystarcza do przeniesienia wystarczającej ilości pyłku, aby doszło do zapylenia. Po zapyleniu kwiatu rozpoczyna się zawiązywanie owocu.
Zapylenie kwiatu musi się odbyć, zanim kwiat się zamknie. W zależności od warunków kwiat może być otwarty od jednego do trzech dni. Aby sprawdzić skuteczność zapylania, należy zebrać około 20 zamkniętych kwiatów z różnych lokalizacji. Wszystkie zamknięte kwiaty muszą nosić ślady ugryzienia. Sprawdzanie zamkniętych kwiatów pozwala uzyskać dokładny obraz sytuacji. Kwiaty otwarte przez więcej niż dobę mogą nosić od jednego do pięciu śladów ugryzienia.
Pracę trzmieli należy kontrolować co najmniej co dwa dni. Gdy liczba śladów ugryzienia zmniejszy się do jednego lub dwóch na każdym z kwiatów, należy wprowadzić nowy ul z trzmielami.
Uwalnianie pyłku jest najskuteczniejsze przy wilgotności względnej wynoszącej od 50% do 80%. Przy wilgotności względnej przekraczającej 80–85% pyłek nie będzie uwalniany, a trzmiele staną się nieaktywne. Z kolei przy wilgotności względnej poniżej 50% pyłek ma mniejszą skuteczność kiełkowania, co może powodować problemy z zawiązywaniem owoców. Trzmiele będą nadal zbierać pyłek i pozostawiać ślady ugryzień, ale owoce nie będą rosnąć.
Trzmiele są aktywne przy temperaturze od 8 do 32°C. Optymalny dla ich pracy przedział temperatur wynosi od 8 do 28°C. Przy temperaturze od 28 do 32°C trzmiele stają się coraz mniej aktywne. Przy wyższych temperaturach trzmiele przestają latać. W takiej sytuacji będą się zajmować wyłącznie chłodzeniem ula, dopóki temperatura nie spadnie z powrotem poniżej 32°C.
Podstawowe warunki dla skutecznego zapylania to zdrowe rośliny i dostępność wystarczającej liczby zdrowych kwiatów. Jest wiele czynników, które mogą negatywnie wpływać na kondycję roślin, a tym samym zmniejszać liczbę zdrowych kwiatów. Typowe zagrożenia to niedobór wody, brak równowagi składników odżywczych, działalność wirusów, chorób roślin lub szkodników, niewystarczający lub nadmierny wzrost, skrajne warunki klimatyczne i oddziaływanie środków chemicznych na kwiaty lub całe rośliny.
Trzmiele starają się utrzymywać stałą temperaturę wewnątrz ula. Jeśli będą przez zbyt długi czas narażone na zbyt wysoką temperaturę, może dojść do uszkodzenia ula i zamieszkującej go kolonii. W związku z tym ul z trzmielami należy umieścić w najchłodniejszym dostępnym miejscu, a z pewnością na stanowisku zacienionym, szczególnie w najcieplejszej części dnia. Z kolei podczas ciemnej zimy ważne jest, aby do ula docierało światło słoneczne. Latem cień mogą dawać same rośliny bądź można ustawić skrzynię lub inną osłonę. W okresach skrajnie wysokich temperatur konieczne będzie stosowanie aktywnych metod chłodzenia.
- Ustaw ul w takiej pozycji, aby był dobrze widoczny zarówno dla trzmieli, jak i dla ludzi.
- Upewnij się, że ul jest ustawiony poziomo.
- Chroń ul przed deszczem i skraplającą się wodą.
Nie wszystkie środki chemiczne można stosować w uprawach, gdzie używane są trzmiele. Zapoznaj się z listą skutków ubocznych dostępną zarówno w formie papierowej, jak i w Internecie, lub skonsultuj się z doradcą.
Nie zaleca się ustawiania razem więcej niż dwóch uli. Wyjście każdego z uli powinno być skierowane w inną stronę, ale nie w stronę roślin.