Wykorzystujemy potęgę natury
Gdy mowa o produkcji żywności, jest jedno podstawowe pytanie, które musi budzić obawy: jak zapewnić wyżywienie wszystkim ludziom, skoro według prognoz w 2050 r. będzie nas już 10 miliardów? Coraz większa część tej rosnącej populacji będzie przechodzić na dietę zachodnią bogatą w mięso i nabiał, a to będzie wymagać niemal podwojenia powierzchni produktywnych terenów uprawnych — a to stanowi kolejne wyzwanie. Jak zapewnić wystarczającą produkcję zdrowej żywności, stosując metody bezpieczne dla ludzi i środowiska?
Biologiczne zwalczanie szkodników
Wystarczy godzina wyszukiwania informacji w Internecie, aby docenić globalną skalę problemów ludzkości. Tkwimy obecnie w błędnym kole: stosowanie dużych ilości nawozów sztucznych wymaga też użycia pestycydów na coraz większą skalę, co powoduje wzrost odporności patogenów oraz jest szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzkiego. Co gorsza, w ciągu 50 lat mogą się niemal całkowicie wyczerpać światowe zasoby najważniejszego składnika nawozów sztucznych, czyli fosforanów. Wylesienie, erozja, niedobory wody słodkiej, przełowienie, zanieczyszczenie powietrza i wód morskich, zmiany klimatu — wszystkie te czynniki jeszcze bardziej komplikują sytuację.
Naturalne środki ochrony roślin
Według Organizacji Narodów Zjednoczonych i Unii Europejskiej innowacje w uprawach rolnych i ogrodniczych powinny mieć najwyższy priorytet. Celem tych innowacji powinno być utrzymanie, a w miarę możliwości nawet zwiększenie poziomu produkcji zdrowej żywności z hektara przy jednoczesnej minimalizacji użycia nawozów sztucznych i pestycydów.. Według większości naukowców jedynym sposobem na osiągnięcie tego celu jest uprawa roślin zgodnie z zasadą zintegrowanej ochrony roślin (IPM). Termin ten dotyczy sposobu uprawiania i ochrony roślin na podstawie wiedzy dotyczącej cykli rozwojowych roślin i ich otoczenia, znajomości równowagi na różnych poziomach oraz wzajemnych powiązań między roślinami, owadami, mikroorganizmami i składnikami odżywczymi. Zrównoważona uprawa wymaga odporności roślin na choroby i szkodniki, a środowisko upraw musi mieć zdolność do samonaprawy. Tylko wtedy możliwe będzie ograniczenie użycia nawozów sztucznych i pestycydów, a jednocześnie zwiększenie produktywności.
Pomimo dobrych wyników metod zintegrowanej ochrony roślin IPM) należy uczciwie podkreślić, że w skali światowej ich wdrażanie dopiero raczkuje, jak również że daleko nam jeszcze do pełnego zrozumienia wszystkich procesów zachodzących w uprawianych przez nas roślinach oraz w ich otoczeniu. Firma Koppert należy do awangardy w dziedzinie wprowadzania innowacyjnych metod IPM w produkcji żywności. Poprzez prace badawcze, rozwijanie produktów oraz dzielenie się wiedzą z rolnikami i ogrodnikami na całym świecie za pośrednictwem sieci partnerów firma dąży do rozbudowy swoich zasobów i narzędzi pozwalających minimalizować użycie nawozów sztucznych i pestycydów przy produkcji żywności.
Czym jest zintegrowane zwalczanie szkodników?
Istnieje wiele definicji zintegrowanej ochrony roślin (IPM — Integrated Pest Management). Najważniejszy jest jednak cel: używać środków biologicznych, gdy jest to możliwe, a środków chemicznych dopiero wtedy, gdy jest to konieczne. Zestaw narzędzi pozwalający ten cel osiągnąć obejmuje cały wachlarz metod. Dzięki temu praca doradcy IPM jest wyjątkowo urozmaicona i ciekawa, ale czasem też skomplikowana. Poniżej przedstawiamy najważniejsze narzędzia IPM.
Kondycja gleby
Zdrowa gleba lub inne podłoże to podstawa zdrowych upraw. Kondycję gleby lub podłoża należy rozważać nie tylko od strony biologicznej, czyli minimalizacji zawartości szkodników i chorób przenoszących się poprzez glebę, ale również od strony chemicznej — odpowiedniej równowagi składników mineralnych w glebie lub używanej pożywce. Nie wolno też zapominać o aspektach fizycznych, czyli porowatej strukturze gleby lub podłoża umożliwiającej wymianę gazową między strefą korzeniową a powietrzem.
Różnorodność odmian
Odmiany roślin znacznie się różnią podatnością na szkodniki upraw i choroby. Wynika to nie tylko z odporności warunkowanej genetycznie. Duże znaczenie dla rozwoju szkodników i chorób mają też różnice w składzie tkanki liści i soków roślin poszczególnych odmian.
Precyzyjny wysiew
Ta technika pozwala zapewnić każdej roślinie podobne warunki, a tym samym uzyskać bardziej jednorodną uprawę. Dzięki temu można uniknąć słabych sztuk o zwiększonej podatności na szkodniki i choroby.
Higiena upraw
Ten aspekt ochrony wymaga staranności już przy poprzedniej uprawie — wszystkie wcześniejsze rośliny wraz z ewentualnymi szkodnikami i chorobami trzeba dokładnie usunąć i umieścić z dala od obszaru upraw, aby opóźnić lub wyeliminować infekcje nowych nasadzeń roślin. Ważne jest również dokładne oczyszczenie konstrukcji szklarni wraz z całą jej zawartością. Usunięcie nawet najmniejszych części chorych roślin z terenu nowej uprawy pozwala ograniczyć źródła infekcji.
Stosowanie produktów wspomagających wzrost roślin
Od samego początku uprawy można stosować mikroorganizmy wspomagające wzrost roślin. Wzbogacają one florę mikrobiologiczną ryzosfery. Wprowadzenie pożytecznych drobnoustrojów zwiększa odporność systemową roślin i wspomaga ich wzrost. Wydajną metodą wprowadzania pożytecznych mikroorganizmów do upraw rolnych jest zaprawianie nasion.
Monitorowanie i aplikacja
Kluczowe znaczenie dla skuteczności metod integrowanej ochrony roślin ma częste i systematyczne sprawdzanie roślin. Wczesne wykrywanie szkodników i chorób pozwala szybko podejmować skuteczne działania, zanim problem wymknie się spod kontroli. Uważne oko, szkło powiększające, pułapki lepowe i pułapki feromonowe to niezastąpione narzędzia do szukania i monitorowania. Ciekawym nowym rozwiązaniem do wyszukiwania jest wykorzystanie dronów ze specjalnie przystosowanymi kamerami. Staranne wyszukiwanie dostarcza też danych pozwalających ilościowo ocenić rozwój szkodników i wrogów naturalnych. Niezależnie od sposobu wyszukiwania zawsze generowanych jest mnóstwo danych. Metody uprawy precyzyjnej pozwalają zamienić te dane w użyteczne informacje pozwalające zarządzać systemami zintegrowanego zwalczania szkodników, oceniać ich skuteczność i ustawicznie je doskonalić. W ofercie firmy Koppert dostępne są narzędzia sprzętowe i programowe usprawniające wyszukiwanie szkodników i stosowanie metod uprawy precyzyjnej.
Wykorzystanie dronów pozwala rozprowadzać wrogów naturalnych przy minimalnych nakładach pracy. W połączeniu z danymi wyszukiwania dostarczanymi przez system uprawy precyzyjnej pozwoli to już wkrótce dostosowywać intensywność stosowania środków w sposób odpowiedni dla lokalnego poziomu infekcji. Stosowanie wrogów naturalnych do kontroli biologicznej opiera się na uzyskaniu odpowiedniej przewagi liczebnej, więc używanie tej techniki daje maksymalne korzyści z inwestycji we wrogów naturalnych.
Próg szkodliwości gospodarczej
Szkodniki upraw i choroby mogą do pewnego poziomu występować w uprawie, nie powodując szkód ekonomicznych. Oczywiście krytyczny poziom zależy od uprawianej odmiany oraz rodzaju szkodnika lub choroby. Znajomość tych poziomów i dynamiki rozwoju szkodników i wrogów naturalnych pozwala uniknąć zbędnych interwencji z wykorzystaniem środków chemicznych.
Pożyteczne owady
Prewencyjne wypuszczanie wrogów naturalnych
Uzyskanie maksymalnej skuteczności wrogów naturalnych wymaga ich wprowadzania na wczesnym etapie rozwoju populacji szkodników. W niektórych przypadkach możliwe jest wypuszczanie wrogów naturalnych jeszcze przed pojawieniem się szkodników — niekiedy jest to wręcz konieczne dla zapewnienia maksymalnej skuteczności. Niektóre pożyteczne roztocza mogą się żywić pyłkiem lub roztoczami wprowadzonymi jako pokarm. Z kolei niektóre pożyteczne owady można dokarmiać specjalną pożywką na bazie jaj motyli. W przypadku stosowania parazytoidów można je hodować w szklarni na osobnych roślinach odpowiednio dobranych gatunków.
Sukcesywne wypuszczanie pożytecznych owadów lub roztoczy
Gdy wypuszczanie prewencyjne jest niemożliwe lub niepraktyczne, moment i natężenie wprowadzania wrogów naturalnych można określać na podstawie danych z wyszukiwania.
Pułapki masowe
Nie do wszystkich szkodników dostępne są na rynku odpowiednie gatunki wrogów naturalnych. Zdarza się też, że wprowadzonym wrogom naturalnym potrzebna jest pomoc. Do zwalczania niektórych szkodników już w ich stadium latającym przydają się pułapki masowe, takie jak produkty Rollertrap i Horiver (1000/ha) — dotyczy to na przykład mączlików i wciornastków. W przypadku innych szkodników skuteczność eliminacji można zwiększyć, stosując pułapki feromonowe.
Lepsze zdrowie roślin dzięki odpowiednim składnikom odżywczym
Analizy soków roślin jednoznacznie wskazują na związek między zawartością składników odżywczych w liściach a podatnością rośliny na szkodniki i choroby. Odpowiednie odżywianie roślin staje się obecnie coraz ważniejszym narzędziem do zarządzania ich kondycją. Na przykład niższe stężenie azotanów w sokach rośliny spowalnia rozwój przędziorków, mączlików i innych szkodników bez negatywnego wpływu na plony i jakość. Jest też wiele innych przykładów.
Dopasowywanie integrowanej ochrony roślin do metod zarządzania uprawą
Znajomość cyklu rozwojowego roślin i odpowiednie zarządzanie uprawą ma kluczowe znaczenie dla optymalnego stosowania metod integrowanej ochrony roślin w uprawach. Używana strategia usuwania liści pomidorów może znacząco wpływać na rozwój populacji parazytoidów mączlików i pluskwiaków z rodzaju Macrolophus. Wykorzystanie drapieżnych roztoczy żerujących na wciornastkach w roślinach doniczkowych daje znacznie lepsze efekty przed rozsadzeniem roślin. Z kolei rośliny rosnące w chłodnych środowiskach wymagają dobrania gatunków pożytecznych sprawdzających się w takich warunkach.
Zarządzanie klimatem
Wprowadzenie programu „Next Generation Growing” spowodowało zmianę sposobu myślenia o zarządzaniu uprawami i klimatem w zaawansowanych technicznie szklarniach. Program ten pokazuje, że prawidłowe zarządzanie wodą, energią i przyswajanymi substancjami odżywczymi pozwala uprawiać rośliny zdrowe i mniej podatne na szkodniki i choroby.
Pestycydy biologiczne
Istnieją trzy kategorie pestycydów biologicznych.
Pestycydy mikrobiologiczne bazują na wykorzystaniu bakterii, grzybów, lęgniowców lub wirusów do biologicznego zwalczania szkodników i chorób. Przykładowe preparaty: Trianum (Trichoderma harzianum), Mycotal (Lecanicillium muscarium) i Bacillus thuringiensis.
-
Biochemikalia to środki oparte na ekstraktach lub metabolitach roślinnych, na przykład olejku z miodli lub innych roślin.
-
Z kolei najlepiej znane środki z grupy substancji semiochemicznych to feromony płciowe.
Biopestycydy dają hodowcom do dyspozycji szeroki zakres narzędzi do zwalczania szkodników i chorób bez użycia środków chemicznych. Ich używanie jest dozwolone jedynie pod warunkiem zarejestrowania produktu w kraju stosowania. Biopestycydy przeważnie nie mają negatywnego wpływu na wrogów naturalnych, ale istnieją pewne wyjątki. Aby uzyskać szczegółowe informacje, zapoznaj się z bazą danych Koppert dotyczącą skutków ubocznych lub pobierz aplikację skutków ubocznych.
Zgodne środki chemiczne
Gdy dostępne narzędzia niechemiczne nie wystarczają do utrzymania poziomu szkodników lub chorób poniżej progu szkodliwości gospodarczej, często możliwe jest zastosowanie pestycydów chemicznych mających minimalny wpływ na skuteczność wrogów naturalnych lub pestycydów mikrobiologicznych. Aby uzyskać szczegółowe informacje, zapoznaj się z bazą danych Koppert dotyczącą skutków ubocznych lub aplikacją dotyczącą skutków ubocznych. Zawsze sprawdź z klientem, czy wybrany pestycyd spełnia wymagania dla danego rynku.